ÖZET BİLGİ
Kuran'da Örnek İnsan Nasıl Olmalı?
Kur’an’da insanla ilgili en çok zikredilen konular arasında insanların birbirlerine karşı ahlaki sorumluluklarını yerine getirme, geniş yer tutmaktadır. Bu sorumlulukları Kur’an’ın istediği (iyi-doğru) ve istemediği (kötü-yanlış) davranışlar olarak iki kısımda inceleyebiliriz. Üzerinde en çok durulanları maddeler halinde kısaca sıralayalım.
1- İyi ve doğru olmak
2- Yardımlaşmak
3- Emanete riayet etmek
4- Adil olmak
5- Sabırlı olmak
6- Mütevazi olmak
7- Sözünde durmak
Hz. Muhammed'in Güvenirliği
Hz. Muhammed, asla yalan söylemeyen, emanetlere riayet eden ve son derece güvenilir bir insandı.O, gençliğinde her türlü cahiliye kötülüklerinden, putlardan, kumardan, içki meclislerinden ve çirkin eğlencelerden uzak durmuştur. O, erdemli davranışlarıyla yaşadığı toplumun takdirini kazanmıştır.Hz. Muhammed, gençliğinde Erdemliler Birliği(Hilfu’l-Fudul)’ ne katıldı. Mekke’de zayıf ve kimsesizlerin haklarını savunmak, adaleti tesis etmek ve zulme son vermek bu teşkilatın en önemli göreviydi. Bu birlik, uzun süre etkin bir biçimde faaliyetlerini sürdürmüştür. Allah Resulü, peygamberlikten sonra da bu sözleşmeden hep övgüyle bahsetmiştir. “Böyle bir teklif gelse yine katılırım demiştir."
Hz. Muhammed'in Merhametli Oluşu
Merhamet; acımak, lütufta bulunmak, yufka yürekli olmak, iyilik yapmak, koruyup kollamak, ilgi ve şefkat göstermek anlamlarına gelir. Bu güzel duygularla yapılan her türlü iyilik, evlat sevgisi, ana babaya saygı ve itaat, akraba ziyaretleri, yaşlılara, yoksullara, hastalara, engellilere, yetim ve kimsesizlere yardım etmek gibi erdemlerin tamamı, merhamet duygusunun birer yansımasıdır.
Âlemlere rahmet olarak gönderilen Hz. Muhammed, son derece merhametli ve alçak gönüllü bir insandı. O, gençliğinden itibaren küçüklere şefkat gösterir, güçsüz yetim ve kimsesizleri korurdu. Yaşlılara saygı gösterir, hastaları ziyaret eder, dost akraba ve misafirlerine çok önem verirdi. Asla kibirlenmez, hiç kimseyi küçümsemezdi. İnsanlarla ilişkilerinde saygı, sevgi, dürüstlük ve nezaket kurallarına riayet ederdi. Aile içi huzura çok önem verir, eş ve çocuklarına daima şefkat ve merhametle davranırdı. Kendisine peygamberlik verildikten sonra da onun bu tevazusu şefkat ve merhameti devam etmiştir.
Hz. Muhammed'in Adaletli Oluşu
Adalet; insaflı ve doğru davranmak, zulmetmemek, eşit tutmak ve her şeyi yerli yerince yapmak gibi anlamlara gelir. Dinî bir terim olarak adalet, hak yol üzere dosdoğru olmak, dinin emir ve yasaklarına uymak, haklıya hakkını, haksıza cezasını vermek, suç ve ceza oranına dikkat etmektir.
Kur’an-ı Kerim’de Allah; konuşmada, şahitlikte, yargıda, barışın sağlanmasında, borçlanmalarda, senet düzenlemede ve aile hayatında adil olunmasını emretmiştir.1 Kur’an’da adaletle ilgili pek çok ayetin olması Allah’ın adalet konusuna verdiği önemi göstermektedir.
Bu konuda Allah şöyle buyurmaktadır: “Allah, size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor. Doğrusu Allah, bununla size ne güzel öğüt veriyor!Şüphesiz ki Allah, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.” Öte yandan Allah, şahitlik yaparken adaletli davranmayı emretmiş ve “Ey iman edenler! Kendiniz, ana babanız ve en yakınlarınızın aleyhine de olsa Allah için şahitlik yaparak adaleti titizlikle ayakta tutan kimseler olun. (Şahitlik ettikleriniz) zengin veya fakir de olsalar (adaletten ayrılmayın)…” buyurmuştur.
Bir toplumda adalet varsa orada dayanışma, barış, huzur ve mutluluk vardır. Adaletin güvencesi olan hukuk işliyorsa orada haksızlık ve zulüm olmaz. Aksi durumda toplum daima, huzursuzluk ve adaletsizlikle karşı karşıya kalır.
Hz. Muhammed'in Hoşgörülüğü
Hoşgörü; müsamaha ve anlayış göstermek, aykırı görüşlere sabırla katlanmak, diğer inanç ve düşüncelere saygılı olmaktır. Fikirlerinden dolayı başkalarına karşı şiddet kullanmamaktır. Hoşgörü, beşerî münasebetlerin temeli ve medeni dünyanın yükselen bir değeridir. İnsanlık bugün her zamankinden daha fazla hoşgörüye muhtaçtır. Çünkü hoşgörü sadece aynı dinin mensupları arasında değil, farklı dinin inananları arasında da olmalıdır.
Hoşgörülü olmak, Yüce Allah’ın emirlerindendir. Kur’an-ı Kerim’in birçok ayetinde hoşgörülü olmak, öfkeyi yenmek, affedici olmak ve kötülüğe iyilikle karşılık vermek gibi erdemli davranışlar emredilmiştir.
Bu durum Kur’an’da şöyle anlatılmaktadır: “Sen af yolunu tut, iyiliği emret, cahillerden yüz çevir.”6 Bir diğer ayette ise, “…Sen şimdi güzel bir şekilde hoşgörü ile muamele et.” ifadesiyle hoşgörünün önemine değinilmiştir.
Hz. Muhammed, ayetler doğrultusunda hareket edip insanlarla ilişkilerinde daima hoşgörülü olmuştur. Hiç kimseye kaba davranıp kırmamış, asla çirkin söz söylememiştir. Görgüsüz kimselerin kaba davranışları karşısında gülümsemekle yetinmiş, onlara karşılık vermemiştir. Öte yandan arkadaşlarına da anlayışlı ve hoşgörülü olmalarını tavsiye etmiştir.
Hz. Muhammed'in Sabrı Ve Kararlılığı
Sözlükte sabır; dayanma ve dayanıklılık anlamına gelir. Dinî ve ahlaki bir kavram olarak sabır; inandığı hak yolda kararlılıkla yürüme azmi, güçlüklere dayanma gücüdür. Hakkı savunmaktan vazgeçmemek ve başa gelen musibetlere Allah için göğüs germektir. Sabır, başarı ve zafere olan kesin inanç ve bu uğurda gösterilen kararlı tavırdır.
Kavram Şeması
AŞAGIDAKİ ÇALIŞMALARI YAPARAK KENDİMİZİ GELİŞTİRELİM.
Ahlak Nedir? Ahlak İle İlgili Ayet Yazınız. Ahlak İle İlgili Hadiz Yazınız.
........................................... ................................................... ................................................
........................................... ................................................... ................................................
........................................... ................................................... ................................................
........................................... ................................................... ................................................
........................................... ................................................... ................................................
Adalet nedir? El-Emin ne demek? Ehli Beyt ne demek?
.......................................... .................................................. .................................................
.......................................... .................................................. .................................................
.......................................... .................................................. .................................................
.......................................... .................................................. .................................................
.......................................... .................................................. .................................................
Hz. Muhammed'in Örnek Özeliklerini yazınız.
1)..........................................................................
.............................................................................
.............................................................................
2)..........................................................................
.............................................................................
.............................................................................
3)..........................................................................
.............................................................................
.............................................................................
4)..........................................................................
.............................................................................
.............................................................................
5)..........................................................................
.............................................................................
.............................................................................
